به سبب رونق یافتن شهرها و افزایش جمعیت و نیاز به خرید و فروش یا رهن و اجاره مسکن، بنگاه‌های مشاوره املاک ایجاد شده‌اند که کار آن‌ها انجام معامله و مشاوره دادن به افرادی است که قصد خرید یا اجاره یک محل را دارند. این افراد به ازای مشاوره‌ی خود مبلغی را دریافت می‌کنند که به آن حق کمیسیون گفته می‌شود که درآمد اصلی مشاورین املاک از این راه است. این مبلغ با توجه به ارزش ملک و نوع معامله و حتی شهری که معامله در آن صورت می‌گیرد می‌تواند متفاوت باشد. برای هر دو طرف معامله آشنایی با موارد مهم در مورد این معاملات مانند حق کمیسیون بسیار مهم است از این رو در این مطلب می‌خواهیم شما را با محاسبه کمیسیون املاک سال ۱۴۰۳ آشنا کنیم.
حق کمیسیون چیست؟
حق کمیسیون برای مشاوران املاک به دلیل واسطه بودن بین خریدار و فروشنده یا مالک و مستاجر دریافت می‌شود. در واقع مشاورین املاک با توجه به مشاوره و معامله‌ای که بین طرفین معامله انجام می‌دهند، حق الزحمه‌ای بنام حق کمیسیون محاسبه و دریافت می‌کنند که نرخ آن را نظام صنفی مربوطه تعیین می‌کند.
در گذشته این نرخ توسط طرفین معامله و براساس توافق آن‌ها محاسبه و دریافت می‌شد اما بعد از سال ۷۹ طبق قانون، مشاورین املاک موظف هستند طبق فرمول بندی خاص و نرخنامه یا تعرفه‌های مصوب اتحادیه صنفی این وجه را از طرفین قرارداد دریافت کنند.
فرمول محاسبه نرخ کمیسیون املاک چیست؟
مبلغ نرخ کمیسیون املاک در هر شهری با توجه به فاکتورهای مختلف، توسط اتحادیه مشاورین املاک محاسبه شده به مشاورین املاک هر شهر ابلاغ می‌گردد، از این رو مشاورین املاک موظفند بر اساس قانون این نرخ را به درستی محاسبه کرده و از طرفین معامله دریافت کنند.
همه ساله، با توجه به شرایط بازار مسکن، اتحادیه مشاورین املاک هر شهر یا شهرستان، نرخ و فرمول خاصی را با در نظر گرفتن برخی پارامترها در اختیار بنگاه‌های ملکی و مشاورین قرار می‌دهد و مشاورین املاک، موظف هستند طبق این تعرفه‌های مدون، حق‌الزحمه مشاوره خود را از طرفین معاملات مسکن دریافت کنند.
فرمول محاسبه حق کمیسیون املاک سال ۱۴۰۳ بسته به نوع معامله‌ای که قرار است انجام شود متفاوت است. این محاسبات، برای خرید و فروش دارای یک فرمول بندی خاص و برای رهن و اجاره دارای فرمول بندی متفاوت دیگری هستند که در ادامه مطلب به هر دو مورد اشاره خواهیم کرد.
نرخ کمیسیون املاک در موارد خرید و فروش ملک
مشاورین املاک تا سقف پانصد میلیون تومان، نیم درصد از مبلغ معامله را از هر طرف دریافت می‌کنند و برای املاکی با ارزش بیشتر از پانصد میلیون تومان نیز ۰٫۲۵ درصد از مازاد ۵۰۰ میلیون تومان به مبلغ افزوده می‌شود، همچنین ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده نیز به آن اضافه خواهد شد. این اعداد مربوط به شهر تهران است و برای شهرهای دیگر می‌تواند کمی متفاوت باشد. لازم به ذکر است این مبلغ از هر دوطرف معامله دریافت خواهد شد یعنی ۰٫۵ درصد ارزش ملک از فروشنده و ۰٫۵ درصد هم از خریدار ملک مربوطه دریافت می‌شود.
برای مثال در خرید خانه‌ای به مبلغ ۶۰۰ میلیون تومان، ۰٫۵ درصد از ۵۰۰ میلیون تومان، به اضافه ۰٫۲۵ از ۱۰۰ میلیون تومان، حق کمیسیون مشاور املاک است که به این مقدار نیز، ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده اضافه می‌شود.
یعنی:
- (۵۰۰ میلیون * ۰٫۵ درصد) + (۱۰۰ میلیون باقی مانده از ۶۰۰ میلیون * ۰٫۲۵ درصد) : در واقع (برای ۶۰۰ میلیون) یک واحد ۵۰۰ میلیونی در نظر می‌گیریم و یک واحد ۱۰۰ میلیونی.
- عدد به دست آمده را در ۹ درصد مالیات ضرب می‌کنیم.
- حالا ۲ عدد به دست آمده را با هم جمع می‌کنیم. این مبلغ باید از هر دو طرفین قرارداد به عنوان کمیسیون اخذ شود.
نرخ کمیسیون املاک در موارد رهن و اجاره ملک
مبلغ کمیسیون در معاملات رهن کامل براساس مبلغ بدست آمده از تبدیل رهن به اجاره محاسبه می‌شود به طوری که به ازای هر یک میلیون تومان رهن، ۳۰هزار تومان اجاره در نظر گرفته می‌شود و بر اساس مبلغ بدست آمده ۲۵ درصد به عنوان حق کمیسیون از طرفین دریافت می‌شود، علاوه بر این مبلغ ۹ درصد مالیات نیز برای معامله مربوطه در نظر گرفته می‌شود.
نکته: بنابراین در نظر داشته باشید، اگر معامله شما برای ملکی در رهن یا رهن کامل است، باتوجه به فرمول ذکر شده، باید مبلغ رهن را به مبلغ اجاره معادلسازی کنید.
نرخ کمیسیون املاک در شهرهای مختلف
همانطور که قبلاً نیز اشاره شد در فرمول محاسبه کمیسیون املاک سال ۱۴۰۳ نوع شهر نیز می‌تواند در مبلغ دریافتی تغییراتی را ایجاد کند. نرخ‌هایی که در مورد خرید و فروش و رهن و اجاره در بالا اشاره شد مربوط به شهر تهران هستند و در شهرستان‌های مختلف با اندکی تغییر می‌توان نرخ کمیسیون را محاسبه کرد که برای بدست آوردن نرخ مصوب و قانونی باید مقدار عددی آن را از اتحادیه مشاروان املاک شهر موردنظر جویا شد. در زیر به محاسبه نرخ کمیسیون املاک سال ۱۴۰۳ در برخی از شهرهای مهم و بزرگ کشورمان اشاره خواهیم کرد.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد خرید و فروش ملک در شهر مشهد
مشاورین املاک در موارد خرید و فروش تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان، به میزان ۰٫۳ درصد از مبلغ کل و در صورتی که هزینه ملک بیشتر از ۳۰۰ میلیون تومان باشد، برای مبلغ مازاد بر آن، ۰٫۲ درصد را به عنوان حق کمیسیون می‌گیرند و ۹درصد مالیات نیز به مبلغ کل اضافه می‌شود.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد رهن و اجاره ملک در شهر مشهد
مبلغ کمیسیون رهن و اجاره در شهر مشهد حداکثر ۸۰۰ هزار تومان و معادل ۷ روز اجاره می‌باشد. به ازای هر یک میلیون تومان رهن، ۶ هزار تومان کمیسیون محاسبه می‌شود و ۹ درصد مالیات نیز به مبلغ کل اضافه می‌شود.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد خرید و فروش ملک در شهر اصفهان
در شهر اصفهان مشاورین املاک در معاملات خرید و فروش تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان، به میزان ۰٫۵ درصد از مبلغ کل و در صورتی که هزینه ملک بیشتر از ۵۰۰ میلیون تومان باشد، برای مبلغ مازاد بر آن، ۰٫۲۵ درصد را به عنوان حق کمیسیون می‌گیرند.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد رهن و اجاره ملک در شهر اصفهان
مبلغ اجاره به صورت ثابت معادل ۲۵ درصد اجاره ماهیانه از هر طرف معامله است با این تفاوت که در اصفهان به ازای هر یک میلیون تومان رهن، ۷۵۰۰ تومان اجاره محاسبه می‌شود.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد خرید و فروش ملک در شهر اهواز
در شهر اهواز نرخ کمیسیون املاک ۰٫۵ درصد از کل قرارداد است که از دو طرف معامله اخذ می‌شود.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد رهن و اجاره ملک در شهر اهواز
نرخ کمیسیمون در معاملات مربوط به رهن کامل معادل هفتاد و پنج صدم درصـد از کل قرارداد از هر طرف اخذ می‌گردد و در معاملات اجاره معادل یک چهارم اجاره ماه اول قرارداد از هر طرف و در معاملات رهن و اجاره، هفتاد و پنج صدم درصـد مبلغ رهن بعلاوه یک چهارم اجاره ماه اول از هر طرف اخذ می‌گردد.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد خرید و فروش ملک در شهر همدان
در معاملات مربوط به خرید و فروش ملک تا سقف ۳۰ میلیون تومان نیم درصد از هر طرف معامله، از ۳۰ میلیون تومان به بالا نسبت به مازاد ۲۸ صدم درصد از هر طرف معامله نرخ کمیسون اخذ می‌گردد.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد رهن و اجاره ملک در شهر همدان
حق کمیسیون تا سقف ۵۰% مبلغ کل اجاره بر مبنای یک چهارم اجاره از هر طرف محاسبه می‌گردد و حق کمیسیون مانده مبلغ اجاره (۵۰% الباقی) بر مبنای یک پنجم اجاره از هر طرف محاسبه و اخذ می‌گردد.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد خرید و فروش ملک در شهر گیلان
در تعرفه خرید و فروش ملک نرخ کمیسیون املاک شهر گیلان نیم درصد از فروشنده و نیم درصد از خریدار اخذ می‌شود.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد رهن و اجاره ملک در شهر گیلان
در موارد اجاره، یک دوم کل مبلغ اجاره ماهیانه یعنی یک چهارم مربوط به موجر و یک چهارم از مستاجر اخذ می‌گردد. در رهن نیز معادل ۲٫۵ درصد رهن بعنوان اجاره از طرفین اخذ می‌گردد که یک چهارم آن مربوط به مالک و یک چهارم آن مربوط به مستاجر می‌باشد.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد خرید و فروش ملک در شهر قزوین
در معامله خرید و فروش از یک میلیون تومان تا ۲۰۰ میلیون تومان از هر طرف نیم درصد و از۲۰۰ میلیون تومان به بالا علاوه بر مازاد از هر طرف بیست و پنج صدم درصد به عنوان حق کمیسیون اخذ می‌گردد.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد رهن و اجاره ملک در شهر قزوین
حق الزحمه مشاورین املاک در اجاره ملک از هر طرف یک چهارم اجاره یک ماه است و در تمدید اجاره نامه از هر طرف ۸۰ هزار تومان دریافت می‌شود.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد خرید و فروش ملک در شهر تبریز
در تعرفه خرید و فروش تا سقف ۲۰ میلیون تومان ۷۵/۰% از هر طرف معامله، مازاد بر ۲۰ میلیون تومان تا ۱۰۰ میلیون تومان ۵/۰% از هر طرف معامله، مازاد بر ۱۰۰ میلیون تومان تا ۳۰۰ میلیون تومان ۳/۰% از هر طرف معامله، مازاد بر ۳۰۰ میلیون تومان تا ۵۰۰ میلیون تومان ۲/۰% از هر طرف معامله، مازاد بر ۵۰۰ میلیون تومان ۱/۰% از هر طرف معامله اخذ می‌گردد. لازم به ذکر است مبلغ ۹ درصد مالیات به حق‌الزحمه اخذ شده برای طرفین اضافه خواهد شد.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد رهن و اجاره ملک در شهر تبریز
تعرفه خدمات رهن نسبت به کل مبلغ رهن ۱% از هر طرف معامله و تعرفه خدمات اجاره یک سوم اجاره ماه اول از هر طرف معامله تعیین شده است.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد خرید و فروش ملک در شهر شیراز
در معامله خرید و فروشی که ارزش مالی آن تا سقف۵۰۰ میلیون تومان باشد هر یک از طرفین معامله باید مبلغ ۰٫۵ درصد از ارزش آن معامله را به مشاور املاک بپردازند واگر ارزش معامله بالاتر برود به میزان مبلغ مازاد، ۰٫۲۵ درصد نیز به مبلغ فوق اضافه می‌شود.
- نرخ کمیسیون املاک در موارد رهن و اجاره ملک در شهر شیراز
در رهن و اجاره ملک، حق کمیسیون بر اساس ارزش اجاره ملک محاسبه می‌شود یعنی حق کمیسیون مشاور املاک در اجاره برابر است با یک چهارم مبلغ اجاره ماهانه که بین موجر و مستاجر به توافق رسیده شده است. برای املاک رهنی به ازای هر یک میلیون تومان رهن معادل ۳۰ هزار تومان اجاره در نظر گرفته می‌شود و براساس رقم معادل، کمیسیون مشاور املاک محاسبه می‌گردد.
حق کمیسیون مشاورین املاک در صورت فسخ قرارداد
اگر بنابه دلایلی طرفین قرارداد بخواهند معامله خود را فسخ کنند در هر حالت مبلغ و نرخ کمیسیون تعلق گرفته به مشاور املاک موردنظر باید پرداخت شود و فسخ قرارداد دلیلی برعدم پرداخت آن به وجود نمی‌آورد و طرفین نمی‌توانند به دلیل فسخ، مطالبه بازپرداخت حق کمیسیون کنند.